mats olsson op straffe des doods

Hoe ‘Op straffe des doods’ van Mats Olsson me weer aan het lezen bracht

Vroeger was ik een echt leesmonster. Urenlang lag ik te lezen op mijn kamer. Op vakantie was mijn grootste probleem dat ik nooit genoeg boeken kon meenemen voor vier weken (e-books had je toen nog niet). Als ik maar boeken te lezen had, had ik alles wat ik nodig had. Maar op de middelbare school kwam de klad erin. Lezen voor mijn plezier werd verplicht veel lezen voor mijn leeslijsten Nederlands, Frans, Duits en Engels. Tijdens mijn studie worstelde ik me door boeken heen die ik anders nooit had gekozen, alleen om mijn Russische, Bulgaarse en Tsjechische woordenschat uit te breiden. Toen ik eenmaal een zzp’er was, bleef het bij boeken lezen om mijn kennis bij te spijkeren, niet als ontspanning.

Geluk op Scandinavië-XL

Soms moet je een beetje geholpen worden. Vorig jaar op Scandinavië-XL had ik geluk: ik won het boek Op straffe des doods van de Zweedse schrijver Mats Olsson. Hij was zelfs aanwezig en signeerde het voor me.

Mats Olsson

Het boek bleef nog een tijd liggen. Ik begon erin tijdens ons weekend op ’t Keampke, maar liet het lezen weer overschaduwen door mijn werk zodra we thuiskwamen. Tijdens onze meivakantie op Funen lukte het wel. Op ons door het avondzonnetje overgoten terras las ik Op straffe des doods uit. Sindsdien ben ik weer verslingerd aan het gevoel om helemaal op te gaan in een boek.

Over Mats Olsson

Daar heeft de aanwezigheid van Mats Olsson op Scandinavië-XL zeker aan bijgedragen. Tijdens het lezen zag ik steeds de schrijver op het podium (met hoed en cowboylaarzen) voor me en moest ik regelmatig terugdenken aan wat hij vertelde over zijn carrière en manier van schrijven. De scheidslijn tussen de auteur en de hoofdpersoon in het boek lijkt wel heel dun te zijn.

Mats Olsson is al vijftig jaar schrijver, maar Op straffe des doods (Straffa och låta dö) uit 2014 is zijn debuut als misdaadschrijver. Daarvoor schreef hij als journalist onder andere over eten, muziek en de VS (Olsson zat eerst als correspondent in New York en woont er tegenwoordig). Die onderwerpen komen ook in dit boek duidelijk naar voren, van een bezoek van de hoofdpersoon aan New York tot zijn kennis over de beste manier om te barbecueën. De moordenaar heeft bovendien een wel heel bijzondere band met muziek.

Wat ook best een grote rol speelt in het boek, is SM. Tijdens het interview op Scandinavië-XL werd Olsson zelfs gevraagd of hij zich had laten inspireren door het boek 50 shades of Grey. Maar toen dat boek uitkwam, was Mats Olsson allang bezig met zijn verhaal over iemand die een SM-afspraakje maakt en uiteindelijk in een moordonderzoek terechtkomt.

Mats Olsson Op straffe des doods

Herkenbare details

Wat ik erg leuk vond aan het boek, zijn de details. Alles wordt met naam genoemd, van de merken van hapjes en drankjes tot plaatsnamen en routes (zoals de laatste afrit in Denemarken voor de brug naar Zweden). Daardoor zie je het echt voor je. Veel van het verhaal speelt zich af in Skåne en als je daar wel eens bent geweest, denk je regelmatig: “Oh ja, dat is daar!”

Wel had ik best veel tijd nodig om gegrepen te worden door het verhaal. Het kwam voor mijn gevoel en beetje langzaam op gang. Kwam het doordat ik helemaal uit het leesritme was, of door het boek? Hoe dan ook, toen ik eenmaal een derde had gelezen, wilde ik steeds verder lezen om erachter te komen hoe het nou zat.

Over het verloop van het verhaal zal ik niet te veel zeggen – dat mag je zelf ontdekken. Het gaat in ieder geval over een journalist (nou ja, eigenlijk is hij gestopt maar hij kan het niet laten) die bij toeval betrokken raakt bij een moordonderzoek. Hierbij is hij de politie vaak een stapje voor en Olssons personage doet (alleen) in dat opzicht wel een beetje denken aan Dicte. Maar de hoofdpersoon van Mats Olsson durft niet alle informatie te delen, omdat hij dan zelf wel eens verdacht zou kunnen worden. In ieder geval heeft hij liever niet dat bekend wordt hoe hij bij de moord betrokken is geraakt.

Het einde van het boek liet me trouwens wel met flink wat vraagtekens achter – en dat is ongetwijfeld de bedoeling.

Het schrijfproces van Olsson

Op Scandinavië-XL vertelde Mats Olsson dat hij het beroep van journalist heel dicht bij dat van een privédetective vindt liggen. Net als een detective doet Olsson tijdens het schrijven onderzoek. Zo vroeg hij voor zijn personage Eva, een politieagente, regelmatig aan een echte agente die hij kent of zij ook echt zou doen wat Eva in het boek doet.

Nog een overeenkomst: Olsson duikt het liefst in een boek zoals een detective in een onderzoek duikt: zonder van tevoren te weten hoe het gaat aflopen. Mats Olsson kijkt tijdens het schrijven graag hoe het verhaal loopt en stuurt het zonodig bij. Dat is wel een discussiepunt met zijn agent, die graag van tevoren wil weten waar hij aan toe is. Voor Olssons volgende boek komt er dan ook een synopsis, maar zelf doet hij het liever zonder.

Geen bloed op de pagina’s

Een van de grappigste uitspraken tijdens het interview vond ik deze: “Het bloed zit wel in het boek, maar niet op de pagina’s.” De gruwelijke daden waarvan je weet dat ze plaatsvinden, blijven soms een beetje ‘achter de schermen’. Ik hou niet zo van expliciet geweld, dus wat mij betreft is dit een dikke plus voor Mats!

Op straffe des doods is vertaald door Ydelet Westra en in 2015 in het Nederlands uitgegeven door Uitgeverij Q, waar ook de IJslandse thriller Onland verscheen.

Kom jij ook minder aan lezen toe dan je zou willen? Dan zou je kunnen overwegen om BookBeat te gebruiken. Hiermee heb je toegang tot een heleboel luisterboeken (waaronder ook veel Scandinavische titels) zodat je tijdens het wandelen, hardlopen, autorijden of koken lekker verder kunt met je boek. Je kunt BookBeat hier 45 dagen gratis uitproberen.

Deze blogpost kan affiliatelinks bevatten. Als jij via zo’n link iets koopt of boekt, krijg ik een kleine vergoeding. Dit gebeurt anoniem en kost jou niets extra’s. Samenwerkingen en affiliatelinks stellen mij in staat om deze website te onderhouden en jou van informatie te blijven voorzien. Meer hierover lees je in mijn disclaimer/privacyverklaring.

Sandra van Bijsterveld
Sandra van Bijsterveld

Leuk dat je er bent! Mijn naam is Sandra van Bijsterveld. In 2013 begon ik met bloggen en inmiddels doe ik dat fulltime. Op Scandinavisch Leven deel ik mijn liefde voor Scandinavië met je. Je vindt er leuke manieren om een beetje Scandinavië in huis te halen, zoals spannende boeken en series, Scandi-lekkers, mooi design en fijne kleding en verzorgingsproducten. Op andere websites blog ik over onze vakanties in Nederland, Noord- en Oost-Europa.

4 reacties

  1. Was erg benieuwd wat je van het boek vond. De meeste recensies die ik gelezen heb, vonden het namelijk geen goed boek. Leuk om wat van het interview terug te zien. We waren er te laat omdat Adrie Meijer nogal uitliep :-).

    • Ik denk dat het wel helpt als je de schrijver hebt ontmoet. Wat ik ook schreef, ik kwam er ook wat moeilijk in en vond dat er wel veel vraagtekens overbleven aan het einde van het boek. Wat het echt leuk maakte voor mij, was de herkenbaarheid van a) trekjes van de schrijver in de hoofdpersoon en b) plekken die je kent als je graag naar Zweden gaat. Als je dat mist, is dat misschien een reden om het boek minder goed te vinden?

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ik ga akkoord met het privacybeleid.