Een boek dat me af en toe hardop liet lachen – waar nietsvermoedende mensen om me heen een beetje raar van opkeken. Dat is het eerste wat in me opkomt als ik denk aan het boek De outdoorwaanzin (Hyttebok frå helvete) van de Noorse schrijver Are Kalvø. Ik las het vorige week, vlak voordat ik de schrijver mocht ontmoeten. Het is wel te merken dat hij ook comedian is: zowel tijdens het lezen als bij deze ontmoeting kon ik mijn lachen niet inhouden. Wat er dan zo grappig is? Zijn afkeer en nuchtere observaties van de heersende ‘outdoorgekte’. Een Noor die niet van wandelen en langlaufen houdt? Ja, inderdaad. En hij durft het nog hardop te zeggen en op te schrijven ook.
- Heb je de gratis kalender met Scandinavische feestdagen al gedownload?
- Hier vind je nog meer gratis Scandinavische dingen en kortingsacties
- Hier vind je heel veel Scandinavische series en hier Scandinavische films
- Hier vind je Scandinavische romans
- Deze boeken over Scandinavische lifestyle en deze Scandinavische kookboeken vind je misschien ook wel leuk
De grappigste man van Noorwegen
Kalvø heeft al meer boeken geschreven, maar De outdoorwaanzin is het eerste boek dat naar het Nederlands is vertaald. En wat ben ik blij met die vertaling! Het boek leest als een comedyshow. Kalvø heeft dan ook al meer dan honderd keer opgetreden in heel Noorwegen met een voorstelling die gebaseerd is op deze bestseller. Volgens Aftonposten, het grootste dagblad van Noorwegen, is hij zelfs de grappigste man van Noorwegen.
Dat zijn humor in de Nederlandse vertaling zo goed bewaard is gebleven, is zeker ook een groot compliment waard voor de vertaalster Paula Stevens, want humor laat zich soms lastig vertalen. Ik was dan ook heel blij dat ik ook haar even kon spreken vorige week. Interessant om te weten trouwens: het origineel is niet geschreven in Bokmål, maar in het minder gebruikelijke Nynorsk. Dat maakt het nog bijzonderder dat het boek in Noorwegen het bestverkochte non-fictieboek van 2018 was, en dat het in de Noorse Bestseller-van-de-maand Top 20 (met zowel fictie- als non-fictietitels) van week 2 t/m week 6 van 2020 weer op plaats 1 staat.
Het verhaal van De outdoorwaanzin
Are Kalvø groeide op in de Noorse bergen. Hij kan dan ook prima wandelen en langlaufen – dát is het niet. Dat hij als jongvolwassene zijn dorp ontvluchtte om in de stad te gaan studeren, wijkt ook niet af van de weg die veel andere Noren bewandelen. Maar vanaf zijn veertigste ging het ‘fout’, vertelt hij in De outdoorwaanzin. Steeds meer vrienden trokken steeds vaker de stad uit, de natuur in. Kalvø’s Instagram en Facebook vulden zich met foto’s en bijschriften waarin de natuur wordt gepresenteerd als de heilige graal. En dat terwijl de schrijver zelf nog steeds het meest geniet in een kroeg of – als het toch buiten moet – op een terrasje.
Met frisse tegenzin
Kalvø is niet de beroerdste: hij wil een poging wagen om deze outdoorgekte te begrijpen en er misschien zelfs door gegrepen te worden. De Nederlandse ondertitel van het boek duidt daar ook op: “Hoe de trek naar buiten ons vroeg of laat te pakken krijgt”.
Maar is dat wel zo? In de outdoorwinkel waar Kalvø de benodigdheden voor zijn experiment aanschaft, loopt hij nog niet over van enthousiasme. Hij wordt geholpen door een outdoortype in een broek met ‘veel te veel’ zakken. Die smeert hem een veel te groen maar wel uitstekend ademend jack aan, dat nog steeds in zijn bezit is – al weet hij niet precies waar het is gebleven.
De paden op…
Dan is het tijd voor de eerste tocht: een meerdaagse wandeltocht vanuit verschillende berghutten. Daar blijkt dat mede-wandelaars over de gekste dingen liegen – bijvoorbeeld over hoe lastig de route is en hoe lang. Of zouden ze het gewoon echt niet weten? Het weer zit niet mee, maar alle anderen zijn het erover eens dat het hoe dan ook een prachtige tocht is. Kalvø is nog niet overtuigd, maar de tocht eindigt wel met een succesje. Er volgt nog een tweede poging, deze keer in de vorm van een langlauftocht. Ik verklap nog niet of Kalvø hier wel of niet ‘bekeerd’ van terugkeert.
Foto’s, tekeningen en reisgenoten
Het boek is ook nog eens extra leuk door de foto’s die erbij zijn geplaatst. Zo kun je als lezer met eigen ogen zien dat de schrijver in zijn jeugd al niet zo dol was op het buitenleven. Ook laat hij je meegenieten van het uitzicht dat zijn eerste wandelexpeditie hem opleverde. Die foto’s hebben we te danken aan het Hoofd Documentatie, die Kalvø vergezelt en met liedjes en irritant positieve opmerkingen (slecht weer bestaat niet…) moet opbeuren als hij er even doorheen zit. Van de tweede expeditie, waar de twee gezelschap krijgen van het Hoofd Ondeugdelijk Materiaal en het Hoofd Kopzorgen, bestaan zelfs tekeningen!
Een laatste tip: sla ook de bronvermelding achterin niet over, want zelfs die is vermakelijk.
Lees De outdoorwaanzin zelf
Zoals je merkt, ben ik erg enthousiast over het boek. Ik denk dan ook dat ik meer gemeen heb met Are Kalvø dan ik in eerste instantie dacht. Ik ben heel graag in de natuur en loop het liefst in outdoorkleding. Maar urenlang door de regen lopen en daar vervolgens in een primitieve hut over opscheppen hoeft voor mij ook niet zo. Wat dat betreft kon ik me dus prima in hem verplaatsen. Maar ook als je wel een fanatieke ‘outdoorgek’ bent, denk ik dat je wel zult kunnen lachen om de spiegel die Are Kalvø ons allemaal voorhoudt.
De outdoorwaanzin kwam in oktober 2019 uit bij Uitgeverij Balans en is hier verkrijgbaar.
Deze blogpost kan affiliatelinks bevatten. Als jij via zo’n link iets koopt of boekt, krijg ik een kleine vergoeding. Dit gebeurt anoniem en kost jou niets extra’s. Samenwerkingen en affiliatelinks stellen mij in staat om deze website te onderhouden en jou van informatie te blijven voorzien. Meer hierover lees je in mijn disclaimer/privacyverklaring.
Dit boek lees ik momenteel met veel plezier.
Mijn school is dicht vanwege corona, maar ik heb gelukkig een paar nieuwe, Scandinavische boeken bij de hand!!!
Outdoorwaanzin:
In de Ned. vertaling lees ik dit, want zoals Sandra terecht al schreef, het is geschreven in Nynorsk en ik spreek en lees Bokmål, een ander Noors.
Het boek bevat veel aspecten van outdoor en Noorwegen, die ik ken. Ik kom al heel lang en regelmatig in Noorwegen en dit boek roept mijn eerste vakantie daar op: liftend en buiten slapend zónder tent. Een zomer in de vorige eeuw, een oogverblindend, arm land, Noorwegen. Een land dat direct mijn hart binnenkwam (de westkust) en dat is altijd zo gebleven.
Olie en gas waren net ontdekt, maar veel mensen waren arm, boeren, vissers ontmoetten wij op onze tocht. Heb het land in mijn hart gesloten en de taal geleerd. Door al die inkomsten van fossiele brandstof heb ik het land en de sfeer ook zien veranderen: het is nu zeer welvarend (niet voor iedereen!) en men is er zelfbewuster geworden. De grote afkeer van de EU houdt er verband mee, ondanks de vele handelsverdragen die men nu wel heeft.
De allereerste keer dat we er waren lang geleden bespeurden wij vaak een minderwaardigheidsgevoel t.o.v. de buurlanden, omdat ze zo arm waren en regelmatig door de buren waren ingelijfd in de afgelopen eeuwen.
Dit boek is verfrissend, humoristisch en eerlijk, het is genieten en herkenbaar.
Het principe van “frilivet”, het buitenleven dus, waar generaties Noren mee zijn opgegroeid en betekent dat zij altijd één dag in de schoolweek naar buiten gaan/gingen met de schoolklas: biologie o.a. en overleven in de natuur als lessen voor alle kinderen. Natuur is goed voor o.a. de hersenen en Noorse kinderen zijn na groep 8 net zo ver in de leervakken als de kinderen in Nederland, valt mij al jaren op.
ik volg dat als docent met interesse, omdat ik de prestatiedruk in ons onderwijs groot en ongezond vind voor kinderen en ook voor ons.
Outdoor is op een bepaalde manier ook een bewijs van maatsch. succes in Noorwegen. De middenklasse en welgestelden beginnen meestal op donderdagmiddag aan hun lange weekend en trekken dan naar hun luxe berghut, tweede huis, afh. van het seizoen met of zonder ski’s.
Die luxe hebben de lange rijen mensen voor de voedselbank niet in de grote steden, meest autochtonen, die de laagstbetaalde baantjes vervullen en de hoge levensstandaard niet kunnen bolwerken.
Schrijver Karvø komt oorspronkelijk uit Stranda, ten noorden van Geiranger, een oogverblindend gebied in Noorwegen met de mooiste fjord die ik ooit er heb gezien. Men waant zich op een andere planeet, zó mooi en puur, woorden schieten te kort.
Karvø stipt ook ev. spirituele ervaringen in de natuur aan, ook al door de tanende invloed van de lutherse kerk, de staatskerk daar.
Ik begrijp dat prima, de natuur is voor veel Noren een onmisbare vriend, dat gaat heel diep, dat voel je als je met Noren praat.
Karvø zet overal vraagtekens bij, vooral de cultus erom heen en dát vind ik nu zo verfrissend en eerlijk aan hem.
Nu nog de wet van Jante, aanpakken, Are, het harnas waarbinnen alle Scandinaviërs worden opgevoed, zeldzaam kleinerend en conservatief.
Waardoor men in Europa denkt dat jullie bij de gelukkigste volken van Europa horen, maar wij weten beter, ook al zijn zorg, onderwijs en
soc. voorzieningen er meestal goed.
Geen wonder dat veel Noren al zo lang de behoefte hebben de natuur in te gaan, vrijheid, blijheid. Ik begrijp het prima.
Dank je wel voor je uitgebreide en interessante bijdrage en fijn dat je het boek ook leuk vond.