Na de vakantie zit ik altijd vol goede voornemens. Eigenlijk nog wel meer dan met oud en nieuw! Het eerste boek dat ik na onze zomervakantie in Zweden las, was het Deense boek Leef meer, denk minder – Grip op je gedachten voor een zorgelozer leven van Dr. Pia Callesen. Het belooft een baanbrekende methode te zijn waarmee je snel uit een dip kunt komen – en eruit kunt blijven. Dat klinkt natuurlijk goed. Ook al zit ik momenteel zelf gelukkig niet in een dip, ik kan er altijd iets van leren voor de toekomst.
- Heb je de gratis kalender met Scandinavische feestdagen al gedownload?
- Hier vind je nog meer gratis Scandinavische dingen en kortingsacties
- Hier vind je heel veel Scandinavische series en hier Scandinavische films
- Hier vind je Scandinavische romans
- Deze boeken over Scandinavische lifestyle en deze Scandinavische kookboeken vind je misschien ook wel leuk
Stop met piekeren en malen
De schrijfster van het boek, Pia Callesen, stelt dat de oorzaak van neerslachtigheid en depressie vaak is dat we veel te veel nadenken. Veel patiënten die ze in haar praktijk ziet, besteden elke dag vele uren aan piekeren en malen. Ze analyseren eindeloos wat ze hebben gezegd en gedaan en welke beslissingen ze moeten nemen. Ze bedenken allemaal ‘wat als’-scenario’s – en maar al te vaak zijn dat doemscenario’s.
Niet anders denken, maar niet denken
Een veelgebruikte behandelmethode voor deze patiënten is, behalve het voorschrijven van antidepressiva, het leren ombuigen van negatieve gedachten naar meer realistische gedachten. Pia Callesen stelt, op basis van onderzoek van professor Adrian Wells, een andere methode voor: niet meer piekeren! Ze traint haar patiënten om hun aandacht af te leiden van hun eigen gevoelens en gedachten door bijvoorbeeld naar omgevingsgeluiden te luisteren. Ook laat ze hen oefeningen doen om te stoppen met denken en te starten met doen – ook het doen van dingen waar ze eigenlijk geen zin in hebben. De resultaten van deze metacognitieve therapie zijn volgens Callesen en Wells veel beter dan die van traditionelere behandelmethodes. 80% van de patiënten is hiermee in zo’n 5-11 sessies uit hun depressie. Dr. Callesen laat in het boek ook enkele patiënten die ermee geholpen waren aan het woord – die zijn erg enthousiast.
Over Pia Callesen
Dr. Pia Callesen is gespecialiseerd in Meta Cognitieve Therapie (MCT) en heeft ruim 15 jaar ervaring in de klassieke cognitieve gedragstherapie. Ze heeft in de loop der jaren regelmatig individuele supervisie en coaching ontvangen van professor Adrian Wells (grondlegger van MCT).
Haar boek Leef meer, denk minder is een ongelooflijke bestseller in Denemarken met 75.000 verkochte exemplaren (op een inwoneraantal van 5,8 miljoen!). Sinds de verschijning staat het bijna onafgebroken in de Top 50 bestsellerlijst van Denemarken.
Grote stelligheid
Op basis van onderzoeksresultaten doet Callesen in het boek behoorlijk resolute en prikkelende uitspraken, zoals:
- “In dit boek wil ik afrekenen met het verouderde begrip dat depressie een oncontroleerbare toestand is waardoor we getroffen worden en waar wij zelf geen invloed op hebben. Ik wil afrekenen met even zo verouderde behandelmethodes, jarenlange gesprekstherapie en medicijnen […]” (In het boek zet Callesen zich onder andere af tegen cognitieve therapie, antidepressiva, yoga en mindfulness.)
- “Ik waag het om je uit te dagen met een bewering: We worden niet getroffen door een depressie. Die komt niet van buiten. We lokken die zelf uit.”
- “Sommige mensen menen dat ze een ziekte in de hersens hebben, dat ze een tekort hebben aan de signaalstof seratonine, dat ze bijzonder negatieve gedachten hebben, hoogsensitief zijn, of dat hun gevoelsleven dieper is dan dat van anderen. Wanneer je ervan overtuigd bent dat de ziekte je op die manier van buitenaf treft of te wijten is aan een innerlijk defect, een levenscrisis of een kenmerk, erken je niet dat je gezond bent en zelf invloed hebt op je situatie.”
Kanttekeningen
Ik wil niet beweren dat ik het beter weet dan mensen met zo’n uitgebreide kennis als dr. Callesen en prof. Wells. Maar als ervaringsdeskundige op het gebied van hooggevoeligheid en (helaas) depressie en burn-out vond ik dit best heftig om te lezen. En niet omdat ik niet aan mezelf wil werken! Ik heb al sinds mijn studietijd altijd alles op alles gezet om uit de cyclus van depressies en goede periodes los te breken. En ik herken zeker dat je je van eindeloos piekeren en niets doen meestal niet beter gaat voelen. Ik leg mezelf regelmatig een piekerverbod op en intensief sporten, waarbij ik al het andere even vergeet, werkt ook goed voor mij. Of wandelen en daarbij inderdaad focussen op wat ik zie en hoor om mij heen.
Op basis van mijn persoonlijke ervaring herken ik dus heel goed wat dr. Callesen schrijft. Maar ik lees ook iets te veel stelligheid en iets te weinig nuance en openstaan voor andere factoren. Want juist door te leren accepteren dat ik bepaalde gevoeligheden heb en door te analyseren wat mij helpt en wat niet, ben ik ook verder gekomen. Maar als ik het goed heb, is deze overtuiging volgens Callesen een misvatting waar ik vanaf moet.
Uit mijn burn-out weet ik dat tegen je gevoel in dingen toch doen ook juist een oorzaak van ellende kan zijn. Dus om (kwetsbare) mensen dat aan te raden, vond ik ook pijnlijk om te lezen. Gelukkig raadt Callesen op meerdere plekken in het boek ook aan om, als je bijvoorbeeld suïcidale gedachten hebt of al andere therapie volgt, niet alleen op dit boek af te gaan, maar dit onder deskundige begeleiding te doen.
Het kan natuurlijk zijn dat ik inderdaad vastzit in foute overtuigingen. Dankzij dit boek heb ik mijn eigen overtuigingen weer eens tegen het licht gehouden. Ik ben er nog eens aan herinnerd dat piekeren en niets doen herstel juist kunnen tegenwerken. Leef meer, denk minder was dus zeker een boek dat de moeite waard was om te lezen.
Maar mijn gevoel dat dr. Callesen misschien iets te stellig overtuigd is van haar gelijk, werd wel verstrekt door het volgende:
- Van de 23 bronnen in de literatuuropgave zijn er maar liefst 16 (mede) geschreven door Wells, die ook het voorwoord heeft geschreven. Die beperkte selectie wekte bij mij de vraag of en waarom er zo weinig andere auteurs te vinden zijn die enthousiast zijn over deze theorie.
- Callesen lijkt zich vooral bezig te houden met depressie die wordt getriggerd door een nare gebeurtenis waar mensen dan over blijven malen. Ze beschrijft ook dat dit haar enige persoonlijke ervaring met depressie is, die ze trouwens pas had nadat ze betrokken raakte bij het onderzoek van professor Wells. Vanuit dat perspectief is het logisch om losbreken uit de piekercyclus als oplossing te zien.
- De metacognitieve methode is, zoals Callesen zelf ook aangeeft, nog relatief nieuw. De werking op de lange termijn moet dus nog blijken. Mijn hart brak een beetje toen een van de patiënten vertelde dat ze ervan overtuigd is dat ze nu echt definitief van haar depressies af is. Ik hoop zo voor haar dat het waar is! Maar ook ik heb, tegen het einde van een depressieve periode, wel eens heel stellig het gevoel gehad dat ik nu echt de sleutel had gevonden en dat het me nu echt niet meer zou overkomen. Helaas gebeurde dat steeds wel. Wel lukt het me de laatste tijd, dankzij alles wat ik over mezelf en depressie heb geleerd, om de depressieve periodes korte en minder hevig te houden.
Mooi puzzelstukje
Al met al is mijn persoonlijke mening over dit boek dus dat het zeker behulpzaam kan zijn als je veel piekert en maalt over iets naars dat je hebt meegemaakt, zonder dat je daarmee verder komt. Als je depressief bent zonder concrete aanleiding, of als je niet (bewust) veel piekert, kan het een mooi puzzelstukje zijn in jouw persoonlijke weg naar lichtere tijden. Het boek is daarbij een mooi begin, maar zoek vooral persoonlijke hulp als je het gevoel hebt dat je er zelf niet uitkomt. Want depressief zijn is nooit je eigen schuld en hulp zoeken is nooit iets om je voor te schamen!
Leef meer, denk minder – Grip op je gedachten voor een zorgelozer leven van Pia Callesen (ISBN 9789021583839) is op 13 juli 2021 verschenen bij Kosmos Uitgevers en is uit het Deens vertaald door Neeltje Wiersma.
Met dank aan de uitgever voor het toesturen van dit boek.
Deze blogpost kan affiliatelinks bevatten. Als jij via zo’n link iets koopt of boekt, krijg ik een kleine vergoeding. Dit gebeurt anoniem en kost jou niets extra’s. Samenwerkingen en affiliatelinks stellen mij in staat om deze website te onderhouden en jou van informatie te blijven voorzien. Meer hierover lees je in mijn disclaimer/privacyverklaring.
Weet je wat ik sterk vind, Sandra? Je schrijft erover en dat geeft al ruimte en erkenning, herkenning.
Onder het kopje “grote stelligheid” hierboven kom ik ook uitspraken tegen, die niet kloppen (van Callessen dus).
Ik ben zelf gezegend met een zonnig, optimistisch karakter en in korte, zware periodes in mijn leven heb ik hele goede boeken en bijzondere mensen leren kennen.
Ik ben zelf jaren geleden in een zware periode enorm opgeknapt van Byron Katie (Amerikaans), met haar vier vragen. Zie haar boeken, internet.
Zij leert mensen vlot onderscheid te maken tussen de gedachtes/bijbehorende gevoelens en jezelf. Want het zijn niet jouw gedachtes! Lopkoppelen dus, altijd en je nooit mee identificeren.
Ik weet zeker dat Callessen in haar eigen land Denemarken, haar handen er meer dan vol aan heeft. Want juist de Denen zijn koplopers in Europa van alcoholmisbruik, somberte en kampioen anti-depressivaslikkers van Europa (en nog meer ook). Zelfs Deense psychiaters snappen niet waarom dat zo is. Dat geeft te denken, toch? Toch schrijven ze die enorme hoeveelheden voor!
Door mijn vele lange reizen door Scandinavië en vele contacten vermoed ik zelf als één van de oorzaken de z.g.wet van Jante: alle strakke leefregels waarbinnen kinderen daar al eeuwen worden opgevoed. Nare overtuigingen die kleinerend en vernederend zijn en die geeft elke generatie aan de volgende door. Nu nog steeds. Nog veel beklemmender dan de strengste kerk hier.
Ook mensen die nooit naar de Lutherse kerk gaan, de staatskerk daar, geloven die overtuigingen. Dat is nou juist de pest: als je het aanneemt als waarheid. Samengevat: je bent niks en zult ook nooit iets worden/zijn.
Van zo’n hersenspoeling zou ieder mens wel depri worden en je begint je leven al met een grote geestelijke achterstand en verkeerd zelfbeeld.
Op internet kun je hier meer over vinden.
Daarom ben ik altijd zo kritisch naar alle leefstijl-/hulpboeken uit die landen (hygge, sisu, lagom, skoluft enz). Mijn neus, denk ik dan, daar hebben die mensen zelf behoefte aan. De geestelijke tekorten en kenmerken zijn juist in Scandinavië enorm, zo is mijn ervaring.
Het zijn schitterende landen om doorheen te reizen, te leren kennen, maar Finland heeft nog steeds alcohol als doodsoorzaak nr. 1!
Hoe kun je dan beweren dat dit het gelukkigste land van Europa is (of Denemarken in een ander lijstje) als dit feiten zijn?
Zo kan ik van elk land daar, wel de achterkant noemen, want de voorkant is meestal: modern, gelijkwaardig, gelukkig en gezond. Niet dus!
Ik neem Callessen dus ook met een emmertje zout, want de woorden denken en piekeren gebruikt ze door elkaar, viel me al direct op.
Wellicht is dat in het Deens hetzelfde woord (ik ben van het Noors), maar juist onze taal maakt daar terecht groot onderscheid in en ik ook!
De omslag klopt ook al niet: zorgelozer? Waren de lezers dan eerst zorgeloos? en nu nog meer? Humbug, zo’n tekst. Verdienmodel, zo’n boek.
Dit is vooral een boek voor de Denen zelf, dus. Daarom vind ik vaak een schijnheilige kant aan deze boeken zitten. ook dit boek of ze daar het ei van Columbus hebben uitgevonden. Waarom zijn er dan zoveel ongelukkige Denen? De cijfers liegen er niet om.
Heel goed dat je het hier bespreekt, want niet alles uit het Noorden is even waar en/of verrijkend.
Als je mijn tekst te lang vindt, wis het gerust. Ik weet toch wel dat je het leest en hoef niet zoveel aandacht, maar ik vind het onderwerp te belangrijk om het ongezegd te laten.
Dank je wel weer voor je waardevolle inzichten Maria! Ik denk zeker dat de wet van Jante een hele grote invloed heeft, en dat het behoorlijk deprimerend kan zijn om met dat idee op te groeien.
Hartelijke groeten, Sandra
Uiteraard heb ik het niet wetenschappelijk onderzocht, daarom schrijf ik “vermoeden”. Wel werpt het een heel ander licht op het z.g. gelijkheidsbeginsel, iedereen gelijk, of z.g. gelijk, in het Noorden. Iedereen of bijna iedereen zit dus in dit harnas vast.
Nog een tip voor een hopelijk boeiende film vanavond, Sandra: Unga Astrid, Canvas 21.20 uur. Deens/Zweedse coproductie.
Over het jonge leven van Astrid Lindgren (mijn favoriete kinderboekenschrijfster) en hopelijk mooie beelden van het Zweedse platteland. Ik weet er wel iets over, haar leven was toen zwaar en ze nam voor die tijd onconventionele besluiten.
Ik lees wisselende reacties op deze film, maar heb hem nog niet zelf gezien en ga dus kijken.
Sommige van haar boeken zijn zó mooi en mijn leerlingen vinden dit ook. God helge=fijn weekend!
En nog dit: een tijd geleden overdacht ik de mogelijkheid dat de Noordel. landen dus ook geen woorden hebben voor hoogbegaafdheid, zwakbegaafdheid enz. Omdat iedereen in die mal moet passen van: doorsnee, niet bijzonder zijn, niet mogen opvallen, maar je aanpassen aan de rest, hetgeen heel democratisch lijkt, maar juist heel onderdrukkend is. Daarbij vergeleken is “ons maaiveld” een slap aftreksel.
En dús onderzocht ik het en mijn veronderstelling blijkt te kloppen. Het Deens, Noors en Zweeds kent slechts woorden (vertaald) als begaafd, begenadigd en mentaal beperkt, maar onze begrippen en typeringen heeft men niet.
Op de middelb. school leerde ik al, dat als een volk een fenomeen niet in het bewustzijn heeft, men er ook geen woord voor heeft. Dat vond ik als kind al logisch en nu nog steeds. Het IJslands is een uitzondering, daar heeft men nooit de wet van Jante opgenomen, nageleefd.
Ijslanders worden dus verondersteld vrijer te zijn.
De term Janteloven, de wet van Jante, is afkomstig van de Deens/Noorse schrijver Aksel Sandemose die zich in de vorige eeuw verbaasde over de bekrompenheid en starheid, weinig levensvreugde van zijn landgenoten en dat vervlocht in zijn boeken. Zo is die term geboren.
Via internet las ik getuigenissen van Ned. ouders die met hun gezin naar Zweden emigreerden en zich erg verbaasden/verbazen dat men daar hoogbegaafdheid niet kent noch erkent, benoemt. Er zijn inderdaad ook geen woorden voor…
Ik zou graag eens met een Noorse topschaker of -sporter willen praten of zij “slechts” de nationale trots dienen of ook vrijelijk hun uitzonderlijke prestaties als persoonlijk succes mogen beleven daar. Of dat de tien geboden van bekrompenheid daarin ook gelden? Lykke skal du ha, Sandra!